Πώς οι Ρώσοι 'έκλεψαν' την ατομική βόμβα από τους Αμερικανούς

Η έκρηξη στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι αιφνιδίασε τους Σοβιετικούς οι οποίοι είχαν υποκλέψει τα σχέδια για κατασκευή ατομικής βόμβας από τις ίδιες τις ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας ακόμη και Αμερικανούς κατασκόπους.

Το πρόγραμμα Μανχάταν ξεκίνησε από τον Πρόεδρο Φραγκλίνο Ρούσβελτ (Franklin D. Roosevelt) σε συνεργασία με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ (Winston Churchill ),το 1942, υπό την αρχική ονομασία Εργαστήριο Ανάπτυξης Εναλλακτικών Υλικών.

Με την "επιχείρηση Άλσος", και με νέο πρόεδρο των ΗΠΑ τον Χάρυ Τρούμαν (Harry S. Truman), πέρασε και στο στάδιο της παραγωγής. Επικεφαλής - Ανώτατος διοικητής του προγράμματος ήταν ο στρατηγός του Μηχανικού Λέσλι Γκρόουβς (Leslie R. Groves). Το πρόγραμμα πέρασε από στρατιωτικό σε πολιτικό έλεγχο το 1947 με την δημιουργία της Επιτροπής Ατομικής Ενεργείας των ΗΠΑ.

Με το πρόγραμμα αυτό ξεκίνησε ουσιαστικά και η ιστορία της ατομικής βόμβας και κατ΄ επέκταση των πυρηνικών εξοπλισμών, που ανάλογα από ποια πλευρά εξετάζεται παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Πριν φτάσουμε όμως στην τραγωδία της 6ης Αυγούστου του 1945, οι Ρώσοι είχαν προλάβει να κλέψουν τα σχέδια κατασκευής της ατομικής βόμβας κάτω από τη μύτη των Αμερικανών αντιπάλων τους. Η αποκάλυψη έγινε μέσα από τη δημοσίευση των ευρημάτων του προγράμματος VENONA.
Όταν η πραγματικότητα ξεπερνά τις θεωρίες συνωμοσίας

Το πρόγραμμα VENONA ήταν μια μακροπρόθεσμη και ιδιαίτερα μυστική συνεργασία μεταξύ της Υπηρεσίας Πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών, των βρετανικών υπηρεσιών Εσωτερικών Πληροφοριών (MI5) και της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών GCHQ και αποσκοπούσε στην κρυπτολογική ανάλυση των μηνυμάτων που στέλνονταν από τις Σοβιετικής μυστικές υπηρεσίες.

Το πρόγραμμα "έτρεξε" κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και αποκάλυψε πως οι Σοβιετικοί είχαν καταφέρει να διατηρούν κατασκόπους ακόμα και μέσα στον Λευκό Οίκο, το "σπίτι" της αμερικανικής ηγεσίας.

Ανάμεσα στους κατασκόπους των Σοβιετικών ήταν και ο Lauchlin Currie (Λάουχλιν Κίρρι στα ελληνικά), στενός συνεργάτης του ιδίου του τότε προέδρου Roosevelt. Ο Currie διέφυγε στην Κολομβία και έμεινε εκεί το 1954, καθώς οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να ανανεώσουν το διαβατήριο του μετά από τις υπόνοιες που υπήρξαν για εμπλοκή του σε ζητήματα κατασκοπείας για λογαριασμό της ΕΣΣΔ. Στην έρευνα VENONA εμφανίζεται με το κωδικό όνομα "'PAGE" και στα σοβιετικά έγγραφα ως "VIM". Ήταν ενταγμένος στα δίκτυα κατασκοπείας του Jacob Golos και της Elizabeth Bentley, η οποία ήταν Αμερικανίδα πολίτης και κατάσκοπος και εκείνη των Ρώσων στις ΗΠΑ.

Η μεγαλύτερη "επιτυχία" του προγράμματος VENONA ήταν η σύλληψη του ζεύγους Rosenberg, που ήταν οι πρώτοι Αμερικανοί που εκτελέστηκαν κατηγορούμενοι για κατασκοπεία στις 19 Ιουνίου του 1953 καθώς όλες οι προσπάθειές τους για έφεση, ήταν άκαρπες.

Όπως αποδείχθηκε, οι Ρώσοι κατάσκοποι χρησιμοποιούσαν έναν κώδικα τύπου "one-time pad" με το οποίο ταίριαζαν αριθμούς σε γράμματα. Τα one-time pad μηνύματα θεωρούνται πολύ δύσκολα για να αποκρυπτογραφηθούν. Το μυστικό του είναι πως αν χρησιμοποιεί κάποιος τον ίδιο συνδυασμό αριθμών και γραμμάτων σε περισσότερα από ένα μηνύματα, τότε επιτρέπει τη διασταύρωση και την αποκρυπτογράφηση.

Οι Σοβιετικοί είχαν κατά λάθος επαναχρησιμοποιηθεί μερικά από τα μοτίβα και κάπως έτσι οι Αμερικανοί κατάλαβαν τι περίπου συμβαίνει, και μπόρεσαν να φτάσουν στην αποκρυπτογράφηση του κώδικα.

Η πρώτη αποκρυπτογράφηση έγινε από τον Meredith Gardner. Ο ίδιος ανέφερε πως οι Σοβιετικοί είχαν καταφέρει να παρεισφρήσουν στο περιβόητο Manhattan Project (1943) για την κατασκευή της πρώτης πυρηνικής βόμβας. Ο Gardner και οι συνεργάτες του κατάφεραν να "αλιεύσουν" στοιχεία από διπλωμάτες και να αποσπάσουν στοιχεία με παρακολουθήσεις, στις οποίες του οδήγησε το "σπάσιμο" του ρωσικού κώδικα. Μεταξύ άλλων κατόρθωσε να διαβάσει δύο τηλεγραφήματα της KGB, τα οποία αποκάλυπταν ότι κάποιος από το επιτελείο του αμερικανικού Υπουργείου Πολέμου μετέδιδε απόρρητες πληροφορίες στους Σοβιετικούς.

Έτσι αντελήφθησαν τη μεγάλη διαρροή των μυστικών σχεδίων για την κατασκευή της ατομικής βόμβας, από τα απόρρητα εργαστήρια του Los Alamos. Τα σχέδια αυτά που έδωσε στους Σοβιετικούς ο φυσικός Klaus Fuchs , τους επέτρεψαν να αποκτήσουν την ατομική βόμβα, τουλάχιστον μια δεκαετία πιο γρήγορα από όσο εκτιμούσαν οι Αμερικανοί.

Οι αποκρυπτογραφήσεις του σχεδίου Venona αποκάλυψαν 200 ονόματα ή ψευδώνυμα ατόμων που βρίσκονταν στις ΗΠΑ και αναφέρονταν σε μηνύματα των Σοβιετικών, ως συνεργάτες ή πληροφοριοδότες. Τα μηνύματα αποκάλυψαν τη δραστηριότητα των Julius και Ethel Rosenberg, Harry Gold, Klaus Fuchs, David Greenglass και άλλων που είχαν αναμιχθεί σε υποθέσεις κατασκοπίας, σχετικές με την κατασκευή της ατομικής βόμβας.

Κεντρικό πρόσωπο ήταν ο Klaus Fucks. Ο Γερμανός φυσικός που εργαζόταν για το "Πρόγραμμα Μανχάταν" είχε παραδώσει κατά τη διάρκεια του πολέμου απόρρητα έγγραφα στους Σοβιετικούς. Ο Fuchs είχε υποδείξει τον Harry Gold, που ήταν ο ειδικός στον εμπλουτισμό ουρανίου. Ο Gold ομολόγησε και οδήγησε τις αρχές στον λοχία Greenglass πρώην μηχανουργό στο εργαστήριο του Los Alamos.

Εκείνος παραδέχθηκε την ενοχή του και "έδωσε" την αδερφή του, την Ethel Rosenberg, λέγοντας πως εκείνη μαζί με τον σύζυγο της, Julius Rosenberg, λειτουργούσαν ως κατάσκοποι και μάλιστα με ρόλο ηγετικό.

Η κατασκοπευτική "αλυσίδα" λειτουργούσε ως εξής: Ο λοχίας David Greenglass έδινε έγγραφα στην Ethel Rosenberg η οποία τα παρέδιδε στον χημικό Gold, ο οποίος με τη σειρά του τα έστελνε στον πράκτορα της KGB, Anatoly Yakovlev.

Έπρεπε όμως να φτάσουμε στο 1995 για να μαθευτούν περισσότερα για την όλη ιστορία, όταν και αποχαρακτηρίστηκαν έγγραφα της επιχείρησης "Venona" από την Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ. Σε αυτά τα έγγραφα αναφέρεται ο Julius Rosenberg ως ΑΝΤΕΝΝΑ και LIBERAL. Ο ίδιος ο Χρουστσόφ έχει συμπεριλάβει το όνομα του Rosenberg στα απομνημονεύματα του, κατονομάζοντας τον σαν "σημαντικό συνεργάτη" γεγονός που αμφισβητούν όμως τα προσφάτως αποκαλυφθέντα σοβιετικά αρχεία, τα οποία προσδίδουν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα σε ειδικούς σαν τον Fuchs.

Ο David Greenglass γλίτωσε τη θανατική ποινή ως επιβράβευση για την κατάθεση του και φυλακίστηκε για δέκα μόλις χρόνια. Στα τέλη του 2000 δήλωσε ότι προτίμησε να ψευδορκήσει κατά της αδελφής του, ώστε να προστατεύσει τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Έτσι, ποτέ δεν διελευκάνθηκε επισήμως αν οι Rosenberg ήταν πραγματικά ένοχοι ή αν ο ρόλος τους ήταν τόσο σημαντικός στην όλη κατασκοπευτική υπόθεση διαρροών. H απόλυτη άρνησή τους να συνεργαστούν με τις διωκτικές αρχές υπήρξε ο καθοριστικός παράγοντας για την εκτέλεσή τους.

Ο Klaus Fuchs καταδικάστηκε σε 14 χρόνια. Η επίσημη σύλληψή του έγινε στις 2 Φεβρουαρίου του 1950, από τη Μ15. Μετά την αποφυλάκιση του κατέφυγε στην ανατολική Γερμανία. Τον επισκέφθηκαν Βρετανοί , Καναδοί και Αμερικανοί πράκτορες για να του ζητήσουν να εργαστεί ως πράκτορας για λογαριασμό τους, πράγμα που αρνήθηκε.

ΠΗΓΗ

ΑΝ σας άρεσε αυτό το άρθρο κάντε κλίκ..ΕΔΩ... για να είστε οι πιο ενημερωμένοι αναγνώστες του διαδικτύου