Οριστική λύση για τα αυθαίρετα
Ησυχοι, τουλάχιστον για τα επόμενα 30 χρόνια, θα μπορούν να κοιμούνται οι πάνω από 800.000 ιδιοκτήτες που έσπευσαν να «τακτοποιήσουν» χιλιάδες αυθαίρετες κατασκευές και ημιυπαίθριους χώρους μέσω του Ν. 4178/13, καθώς η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε συνταγματικά ανεκτές τις ρυθμίσεις του σε σχετική «πιλοτική» δίκη με πλήρη σύνθεση, λόγω της μείζονος σπουδαιότητας του ζητήματος.
Αντίθετα, ανήσυχοι θα εξακολουθήσουν να είναι όσοι είχαν σε βάρος τους πριν από τις 14/10/13 (έναρξη ισχύος Ν. 4178) αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις που είχαν κρίνει τις κατασκευές τους αυθαίρετες και κατεδαφιστέες. Η προσπάθεια του Ν. 4178 να «τακτοποιήσει» και τις περιπτώσεις αυτές κρίθηκε από την Ολομέλεια ΣτΕ αντισυνταγματική, οπότε δύσκολα θα αποφευχθεί η κατεδάφιση.
Βέβαια για τις περιπτώσεις αυτές η προηγούμενη κυβέρνηση, «διαισθανόμενη»το συνταγματικό πρόβλημα, προώθησε πρόσφατα τροπολογία που εξαιρούσε από την «τακτοποίηση» όσα κρίθηκαν αυθαίρετα με αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις (δηλαδή σε τελευταίο βαθμό).
Οι προϋποθέσεις
Ωστόσο στη διάταξη αυτή υπήρχαν ορισμένες προϋποθέσεις και εξαιρέσεις, με συνέπεια να μπορούν να επωφεληθούν από τις διατάξεις για την «τακτοποίηση» και όσοι είχαν προλάβει να ξεκινήσουν τις σχετικές διαδικασίες, πληρώνοντας το σχετικό παράβολο.
Η αντισυνταγματικότητα της επίμαχης «τακτοποίησης» του Ν. 4178 διαπιστώνεται πάντως στην απόφαση του ΣτΕ γενικά χωρίς άλλα περιθώρια και εξαιρέσεις, καθώς παραβιάζουν τις συνταγματικές αρχές της διάκρισης των εξουσιών, της παροχής αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας και της υποχρέωσης του κράτους να συμμορφώνεται στις δικαστικές αποφάσεις. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να κριθεί στο άμεσο μέλλον από το ΣτΕ η συνταγματικότητα και της νεότερης αυτής ρύθμισης.
Υστερα από τρεις «καταδικαστικές» αποφάσεις που εξέδωσε η Ολομέλεια ΣτΕ την τελευταία 35ετία για διάφορα νομοθετήματα, που επιχείρησαν την αθρόα νομιμοποίηση αυθαιρέτων και τα οποία κρίθηκαν αντισυνταγματικά, το ανώτατο δικαστήριο δέχθηκε (με ψήφους 16-11) να κρατήσει «ζωντανή» την «τακτοποίηση» του Ν. 4178/13 κρίνοντάς τη συνταγματικά ανεκτή.
Συνταγματική κρίθηκε και η ρύθμιση του Ν. 4178, που επέτρεψε να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τη διαδικασία «τακτοποίησης» και όσοι είχαν υπαχθεί στις σχετικές διατάξεις του προηγούμενου Ν. 4014/11 γιατί κρίθηκε αντισυνταγματικός από την Ολομέλεια ΣτΕ πριν από ενάμιση χρόνο (3341/13).
Η συνταγματικότητα του Ν. 4178 «ανακουφίζει» ασφαλώς και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, καθώς μέσω των σχετικών προστίμων έχουν εισρεύσει στα κρατικά ταμεία (για να αποδοθούν στο «πράσινο ταμείο», κατά τις κρατικές διαβεβαιώσεις) πάνω από 2,5 δισ. ευρώ, τα οποία σε περίπτωση που ο νόμος κρινόταν αντισυνταγματικός, θα έπρεπε να επιστραφούν στους δικαιούχους...
Αντίθετα, είναι πιθανό να χρειαστεί στο μέλλον να επιστραφούν τα πρόστιμα που πλήρωσαν όσοι είχαν αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις σε βάρος τους για τα αυθαίρετα, καθώς με τη νέα απόφαση της Ολομέλειας ΣτΕ μένουν εκτός... νυμφώνος, αφού γι' αυτούς η «τακτοποίηση» είναι αντισυνταγματική και ανίσχυρη.
Στην πράξη ο Ν. 4178 έδωσε τη δυνατότητα να «τακτοποιηθούν» πάνω από 41 εκατ. τ.μ. αυθαιρέτων κατασκευών, που αφορούν σύμφωνα με εκτιμήσεις της πολιτείας πάνω από 1 εκατ. ιδιοκτήτες, όπως αναφέρεται στην απόφαση 1858/15 του ΣτΕ.
Η απόφαση
Στην πολυσέλιδη απόφαση του το ΣτΕ -πρόεδρος Σ. Ρίζος, εισηγητής Κ. Κουσούλης- αναλύει την ιστορική διαδρομή της πολεοδόμησης της χώρας μας από το 1923, μετά την εγκατάσταση περίπου 2 εκατ. προσφύγων και από τη Μικρασιατική καταστροφή, σημειώνοντας ότι ελάχιστα εφαρμόστηκαν οι απαγορεύσεις αυθαίρετης δόμησης στην πράξη, αφού το 1940 43% των οικογενειών ήταν άστεγες ή σε ακατάλληλα καταλύματα, ενώ τα έτη 1940-'44 καταστράφηκαν 409.000 κτίρια και τα έτη 1945-'60 κατασκευάστηκαν σε Αθήνα - Θεσσαλονίκη περίπου 380.000 αυθαίρετα.
Αλλά και μετά τον Ν. 770/77 και τον «νόμο Τρίτση» (Ν. 1337/83) συνεχίστηκε η ανέγερση νέων γενεών αυθαιρέτων σε όλη τη χώρα, με συνέπεια το τελευταίο νομοθέτημα να καταφύγει στο μέτρο της «τακτοποίησης» για 30 χρόνια έναντι προστίμου, διαπιστώνοντας ότι είναι αδύνατη η κατεδάφιση τόσο μεγάλων δομημένων επιφανειών, καθώς συνεπάγεται οικονομικές απώλειες ανυπολόγιστης αξίας και οξύτατες κοινωνικές αντιδράσεις.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
Αλλαγές στο νομικό πλαίσιο
Στην αναθεώρηση του θε σμικού πλαισίου για την αυθαίρετη δόμηση θα προχωρήσει το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην κατεύθυνση της βελτίωσης του περιβαλλοντικού ισοζυγίου και της αναβάθμισης του πολεοδομικού σχεδιασμού. Αυτό ανέφεραν χθες πηγές του υπουργείου ΠΑΠΕΝ, θυμίζοντας σχετικές δηλώσεις που είχε κάνει μόλις ανέλαβε ο αναπληρωτής υπουργός Γιάννης Τσιρώνης.
Οι αλλαγές στη νομοθεσία θα προχωρήσουν ύστερα από εκτεταμένο διάλογο και για τον λόγο αυτό συγκροτείται αμέσως ειδική ομάδα πρωτοβουλίας. Δεν θα θιγούν, πάντως, οι πολίτες που έχουν προχωρήσει σε τακτοποίηση αυθαιρέτου.
Σχετικά με την πορεία της τακτοποίησης:
Εχει ήδη εισπραχθεί το ποσό του 1,2 δισ. ευρώ από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που εντάχθηκαν στους δύο νόμους περί τακτοποίησης (Ν. 4014/ 2011 και Ν. 4178/2013) και αναμένεται να εισπραχθεί ακόμα 1,1 δισ. ευρώ με την καταβολή των υπόλοιπων δόσεων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Επίσης έχει εισπραχθεί 1 δισ. ευρώ από τον νόμο για την τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων του 2010.
Εχουν υποβληθεί συνολικά 870.711 δηλώσεις τακτοποίησης αυθαιρέτων στο πλαίσιο των νόμων του 2011 (που έχει κριθεί οριστικά αντισυνταγματικός από το ΣτΕ) και του 2013. Ωστόσο, οι 176.000 εξ αυτών κρίνονται «πλασματικές», καθώς έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο του αρχικού νόμου και δεν υπάρχει καμία καταβολή χρηματικού ποσού, είτε αυτό είναι παράβολο, είτε ειδικό πρόστιμο. Επίσης έχουν εκδοθεί βεβαιώσεις μεταβίβασης για 780.733 αυθαίρετα.
Σημειώνεται πως οι ιδιοκτήτες που έχουν προχωρήσει σε τακτοποίηση αυθαιρέτου με βάση τον πρώτο νόμο, καλό θα είναι να μεταφέρουν τα δικαιώματά τους στον 4178 που μόλις κρίθηκε συνταγματικός, ώστε να διασφαλίσουν την ιδιοκτησία τους. Η δυνατότητα μεταφοράς ισχύει μέχρι τον Φεβρουάριο του 2016, οπότε λήγει η ισχύς του νόμου περί αυθαιρέτων.
ΠΗΓΗ
Ησυχοι, τουλάχιστον για τα επόμενα 30 χρόνια, θα μπορούν να κοιμούνται οι πάνω από 800.000 ιδιοκτήτες που έσπευσαν να «τακτοποιήσουν» χιλιάδες αυθαίρετες κατασκευές και ημιυπαίθριους χώρους μέσω του Ν. 4178/13, καθώς η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε συνταγματικά ανεκτές τις ρυθμίσεις του σε σχετική «πιλοτική» δίκη με πλήρη σύνθεση, λόγω της μείζονος σπουδαιότητας του ζητήματος.
Αντίθετα, ανήσυχοι θα εξακολουθήσουν να είναι όσοι είχαν σε βάρος τους πριν από τις 14/10/13 (έναρξη ισχύος Ν. 4178) αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις που είχαν κρίνει τις κατασκευές τους αυθαίρετες και κατεδαφιστέες. Η προσπάθεια του Ν. 4178 να «τακτοποιήσει» και τις περιπτώσεις αυτές κρίθηκε από την Ολομέλεια ΣτΕ αντισυνταγματική, οπότε δύσκολα θα αποφευχθεί η κατεδάφιση.
Βέβαια για τις περιπτώσεις αυτές η προηγούμενη κυβέρνηση, «διαισθανόμενη»το συνταγματικό πρόβλημα, προώθησε πρόσφατα τροπολογία που εξαιρούσε από την «τακτοποίηση» όσα κρίθηκαν αυθαίρετα με αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις (δηλαδή σε τελευταίο βαθμό).
Οι προϋποθέσεις
Ωστόσο στη διάταξη αυτή υπήρχαν ορισμένες προϋποθέσεις και εξαιρέσεις, με συνέπεια να μπορούν να επωφεληθούν από τις διατάξεις για την «τακτοποίηση» και όσοι είχαν προλάβει να ξεκινήσουν τις σχετικές διαδικασίες, πληρώνοντας το σχετικό παράβολο.
Η αντισυνταγματικότητα της επίμαχης «τακτοποίησης» του Ν. 4178 διαπιστώνεται πάντως στην απόφαση του ΣτΕ γενικά χωρίς άλλα περιθώρια και εξαιρέσεις, καθώς παραβιάζουν τις συνταγματικές αρχές της διάκρισης των εξουσιών, της παροχής αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας και της υποχρέωσης του κράτους να συμμορφώνεται στις δικαστικές αποφάσεις. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να κριθεί στο άμεσο μέλλον από το ΣτΕ η συνταγματικότητα και της νεότερης αυτής ρύθμισης.
Υστερα από τρεις «καταδικαστικές» αποφάσεις που εξέδωσε η Ολομέλεια ΣτΕ την τελευταία 35ετία για διάφορα νομοθετήματα, που επιχείρησαν την αθρόα νομιμοποίηση αυθαιρέτων και τα οποία κρίθηκαν αντισυνταγματικά, το ανώτατο δικαστήριο δέχθηκε (με ψήφους 16-11) να κρατήσει «ζωντανή» την «τακτοποίηση» του Ν. 4178/13 κρίνοντάς τη συνταγματικά ανεκτή.
Συνταγματική κρίθηκε και η ρύθμιση του Ν. 4178, που επέτρεψε να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τη διαδικασία «τακτοποίησης» και όσοι είχαν υπαχθεί στις σχετικές διατάξεις του προηγούμενου Ν. 4014/11 γιατί κρίθηκε αντισυνταγματικός από την Ολομέλεια ΣτΕ πριν από ενάμιση χρόνο (3341/13).
Η συνταγματικότητα του Ν. 4178 «ανακουφίζει» ασφαλώς και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, καθώς μέσω των σχετικών προστίμων έχουν εισρεύσει στα κρατικά ταμεία (για να αποδοθούν στο «πράσινο ταμείο», κατά τις κρατικές διαβεβαιώσεις) πάνω από 2,5 δισ. ευρώ, τα οποία σε περίπτωση που ο νόμος κρινόταν αντισυνταγματικός, θα έπρεπε να επιστραφούν στους δικαιούχους...
Αντίθετα, είναι πιθανό να χρειαστεί στο μέλλον να επιστραφούν τα πρόστιμα που πλήρωσαν όσοι είχαν αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις σε βάρος τους για τα αυθαίρετα, καθώς με τη νέα απόφαση της Ολομέλειας ΣτΕ μένουν εκτός... νυμφώνος, αφού γι' αυτούς η «τακτοποίηση» είναι αντισυνταγματική και ανίσχυρη.
Στην πράξη ο Ν. 4178 έδωσε τη δυνατότητα να «τακτοποιηθούν» πάνω από 41 εκατ. τ.μ. αυθαιρέτων κατασκευών, που αφορούν σύμφωνα με εκτιμήσεις της πολιτείας πάνω από 1 εκατ. ιδιοκτήτες, όπως αναφέρεται στην απόφαση 1858/15 του ΣτΕ.
Η απόφαση
Στην πολυσέλιδη απόφαση του το ΣτΕ -πρόεδρος Σ. Ρίζος, εισηγητής Κ. Κουσούλης- αναλύει την ιστορική διαδρομή της πολεοδόμησης της χώρας μας από το 1923, μετά την εγκατάσταση περίπου 2 εκατ. προσφύγων και από τη Μικρασιατική καταστροφή, σημειώνοντας ότι ελάχιστα εφαρμόστηκαν οι απαγορεύσεις αυθαίρετης δόμησης στην πράξη, αφού το 1940 43% των οικογενειών ήταν άστεγες ή σε ακατάλληλα καταλύματα, ενώ τα έτη 1940-'44 καταστράφηκαν 409.000 κτίρια και τα έτη 1945-'60 κατασκευάστηκαν σε Αθήνα - Θεσσαλονίκη περίπου 380.000 αυθαίρετα.
Αλλά και μετά τον Ν. 770/77 και τον «νόμο Τρίτση» (Ν. 1337/83) συνεχίστηκε η ανέγερση νέων γενεών αυθαιρέτων σε όλη τη χώρα, με συνέπεια το τελευταίο νομοθέτημα να καταφύγει στο μέτρο της «τακτοποίησης» για 30 χρόνια έναντι προστίμου, διαπιστώνοντας ότι είναι αδύνατη η κατεδάφιση τόσο μεγάλων δομημένων επιφανειών, καθώς συνεπάγεται οικονομικές απώλειες ανυπολόγιστης αξίας και οξύτατες κοινωνικές αντιδράσεις.
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
Αλλαγές στο νομικό πλαίσιο
Στην αναθεώρηση του θε σμικού πλαισίου για την αυθαίρετη δόμηση θα προχωρήσει το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην κατεύθυνση της βελτίωσης του περιβαλλοντικού ισοζυγίου και της αναβάθμισης του πολεοδομικού σχεδιασμού. Αυτό ανέφεραν χθες πηγές του υπουργείου ΠΑΠΕΝ, θυμίζοντας σχετικές δηλώσεις που είχε κάνει μόλις ανέλαβε ο αναπληρωτής υπουργός Γιάννης Τσιρώνης.
Οι αλλαγές στη νομοθεσία θα προχωρήσουν ύστερα από εκτεταμένο διάλογο και για τον λόγο αυτό συγκροτείται αμέσως ειδική ομάδα πρωτοβουλίας. Δεν θα θιγούν, πάντως, οι πολίτες που έχουν προχωρήσει σε τακτοποίηση αυθαιρέτου.
Σχετικά με την πορεία της τακτοποίησης:
Εχει ήδη εισπραχθεί το ποσό του 1,2 δισ. ευρώ από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που εντάχθηκαν στους δύο νόμους περί τακτοποίησης (Ν. 4014/ 2011 και Ν. 4178/2013) και αναμένεται να εισπραχθεί ακόμα 1,1 δισ. ευρώ με την καταβολή των υπόλοιπων δόσεων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Επίσης έχει εισπραχθεί 1 δισ. ευρώ από τον νόμο για την τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων του 2010.
Εχουν υποβληθεί συνολικά 870.711 δηλώσεις τακτοποίησης αυθαιρέτων στο πλαίσιο των νόμων του 2011 (που έχει κριθεί οριστικά αντισυνταγματικός από το ΣτΕ) και του 2013. Ωστόσο, οι 176.000 εξ αυτών κρίνονται «πλασματικές», καθώς έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο του αρχικού νόμου και δεν υπάρχει καμία καταβολή χρηματικού ποσού, είτε αυτό είναι παράβολο, είτε ειδικό πρόστιμο. Επίσης έχουν εκδοθεί βεβαιώσεις μεταβίβασης για 780.733 αυθαίρετα.
Σημειώνεται πως οι ιδιοκτήτες που έχουν προχωρήσει σε τακτοποίηση αυθαιρέτου με βάση τον πρώτο νόμο, καλό θα είναι να μεταφέρουν τα δικαιώματά τους στον 4178 που μόλις κρίθηκε συνταγματικός, ώστε να διασφαλίσουν την ιδιοκτησία τους. Η δυνατότητα μεταφοράς ισχύει μέχρι τον Φεβρουάριο του 2016, οπότε λήγει η ισχύς του νόμου περί αυθαιρέτων.
ΠΗΓΗ
ΑΝ σας άρεσε αυτό το άρθρο κάντε κλίκ...ΕΔΩ.. για να είστε οι πιο ενημερωμένοι αναγνώστες του διαδικτύου!
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου