Δευτέρα 23 Μαρτίου 2015

Φινλανδία : κομφορμιστικός ρεφορμισμός της Παιδείας!

Φινλανδία : κομφορμιστικός ρεφορμισμός της Παιδείας!

Σε άρθρο της βρετανικής Independent (20/03/2015), ο δημοσιογράφος Richard Garner εκθέτει τις εντυπώσεις του απ’ το νέο, «αναθεωρημένο», εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας, που έχει ήδη εφαρμοστεί πιλοτικά σε ορισμένα σχολεία του Ελσίνκι. Η Anne-Mari Jaatinen, διευθύντρια ενός τέτοιου δημοτικού, εξηγεί τη «φιλοσοφία» του εγχειρήματος: «Επιθυμούμε οι μαθητές να μαθαίνουν σε μια ασφαλή, χαρούμενη, χαλαρή κ’ εμπνευσμένη ατμόσφαιρα». Είμαι σίγουρος πως έχετε ακούσει τα ίδια λόγια δεκάδες φορές.

Χρήζει επισήμανσης (ξανά και ξανά, προς εμπέδωση) πως ο άνθρωπος μορφώνεται μόνο με παιδεία κεκτημένη από μόχθο κ’ επίμονη προσπάθεια προσωπική. Η τάξη είν’ η αρχή, δίνει τα ενάυσματα. Κι ο δάσκαλος ενσαρκώνει τον καθοδηγητή, τον εμπνευστή, που θα βοηθήσει το μαθητή να εμπιστευτεί όλες του τις δυνάμεις στην τελειοποίηση των ταλέντων του, κ’ ειδικώτερα στη συγκρότηση της μοναδικής, ατομικής του ταυτότητας και συνείδησης! Στη βάση αυτών των δεδομένων, αποτελεί σημαντικό στοιχείο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων η οικείωση των νέων με την ιδέα της επιμονής και της υπομονής, ήδη από τη σχολική, για να μην πω προσχολική, ηλικία. Σ’ επόμενο στάδιο, σύνδεση της επίπονης επιτυχούς εργασίας μ’ έκείνο το αίσθημα ικανοποίησης κι αμοιβής (πάντα ποιοτικής), που κομίζει το ευγενέστερο είδος χαράς ως επιβράβευση!

Από την άλλη, τέτοια αμέθοδη «φιλοσοφία»-κενολογία, μιας «ασφαλούς, χαρούμενης και χαλαρής ατμόσφαιρας», μας είναι παντελώς ανούσια. Οι συνήθεις λέξεις εντυπωσιασμού, το άκρον της αδολεσχίας… Άρχεσθαι μαθών σε όποια «ασφαλή» κατάσταση πραγμάτων τον υποβάλλετε, ο ενήλικος έπειτα μαθητής θα πρέπει νάν’ αρκετά υπάκουος στον «ασφαλή» σας κόσμο, ε;.. Λες και θα όρμαγε ο Ξέρξης απ’ τα βιβλία της ιστορίας να κατασφάξει τα παιδιά της Φινλανδίας! Εκτός αν εννοεί κάτι άλλο η διευθύντρια, που μες στην ασάφειά της αδυνατώ να καταλάβω. Κ’ η αντιστοίχιση της χαλαρότητας, της απραγίας, της ατονικότητας, με μια ψευδαίσθηση «χαράς»!; Άλλο είδος «φιλοσοφίας» και τούτο !.. Που βέβαια βρίσκει την αποδοχή της εύκολα, αν υπολογίσει κανείς πόσοι τεμπέληδες υπάρχουν πρόθυμοι να την «αγκαλιάσουν». Αλλά δίχως προνοητικότητα τι θα κάναμε; Γράφει ο αρθρογράφος: «Δάσκαλοι που θα εναγκαλιστούν το νέο σύστημα ενδέχεται να λάβουν προσαύξηση στο μισθό». Νέα εποχή, νέες «αξίες»!..

Προς ένα μοντέλο απόλυτου κονφορμισμού

Βασικό μέλημα είν’ «η επίτευξη των απαραίτητων εκπαιδευτικών αλλαγών για την κάλυψη των αναγκών της βιομηχανίας και της μοντέρνας κοινωνίας» – όπως επισημαίνει κι ο αναρμόδιος για να κρίνει διευθυντής ανάπτυξης του Ελσίνκι! Ο «μάνατζερ» δηλαδή… Μήπως να ρωτούσαμε και το σωματείο εργολάβων ή βιομηχάνων, να μας υποδείξουν κ’ εκείνοι αν θέλουν, πώς προτιμούν να ετοιμάσουμε τους νέους για την «εργατική ζωή», που αναφέρει ο κ. Pasi Silander;

Η μάθηση ως διαδικασία εκπαίδευσης προσαρμοσμένη στις ανάγκες μιας «μοντέρνας», απείρως εκφυλισμένης κοινωνίας του σήμερα, και με μόνο πρόταγμα την εκροή εργατικών χεριών, φαντάζει ένα τρομακτικό «όραμα» εκ μέρους των επίσημων παιδευτικών φορέων! Στο άρθρο δίνεται ένα παράδειγμα. Αντί, γράφει ο Garner, τα δεκαεξάχρονα παιδιά να διδάσκονται μία ώρα ιστορία, μία γεωγραφία κ.ο.κ., πλέον εξασκούν τα μαθηματικά, τη γλωσσομάθεια και τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες μες από διάφορα φαινόμενα ειδικών περιπτώσεων, όπως για παράδειγμα εκείνη των μαθημάτων για «υπηρεσίες καφετέριας» που μπορεί να παρακολουθήσει ένας έφηβος.

Αυτή η αντίληψη εγείρει βέβαια ανησυχίες, όχι όμως κι αμφιβολίες για τους τελικούς σκοπούς, τους οποίους είτε μεθοδεύουν οι ίδιες οι αρχές επί τούτω –χρόνια και χρόνια–, είτε παντελώς αγνοούν λόγω της αμορφωσιάς και της περιρρέουσας ανοησίας αυτής της «μοντέρνας» εποχής τους! Τίποτα απ’ τα δύο δεν αποκλείεται, αφού ακόμη κ’ η πρώτη περίπτωση, ασύνδετη από εξυπνακίστικες θεωρίες συνωμοσίας, ίσως ευσταθεί. Άλλωστε, τί μεθόδευση σοβαρή χρειάζεται γι’ αυτό; Απλώς προσαρμόζεις τη διδακτέα ύλη αποκλείοντας τα αξιώτερα και μαζί επικινδυνότερα για την εύτακτη κι «ασφαλή» καθημερινότητα της κοινωνίας!.. Δοκιμασμένο!

Δώστε μας σωστούς καφετζήδες, επιτέλους! Το φρέντο είν’ η ανάγκα μας, και ‘σεις διαβάζετε Αριστοτέλη, Πλάτωνα και μελετάτε Αβικέννα, Σρέντιγκερ, Σοπενάουερ! Δεν είμαστε καλά! «Χρειαζόμαστε κάτι κατάλληλο για τον 21ο αιώνα», όπως λέει η Marjo Kyllönen, μια ακόμη «εμπειρογνώμων» «μάνατζερ» ! Κι όχι απαίδευτοι! έτσι; Και μαθηματικά, και γλώσσες να γνωρίζετε, και νάσαστε επικοινωνιακοί. Ναι, αμέ! Είκοσι μείον οκτώ – «τα ρέστα σας κύριε»· «ορίστε η απόδειξη»· «είστε ικανοποιημένος απ’ την αγορά σας;»· «να έχετε ένα υπέροχο απόγευμα!», «Danke schön» και «good evening» !..

Εκτός αυτών, σε άρθρο της 3ης Φεβρουαρίου, διαβάζουμε στην Independent πως οι φοβεροί ρεφορμιστές του φιλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος επιθυμούν να εφαρμόσουν την εξ ολοκλήρου αντικατάσταση της χειρόγραφης πρακτικής μ’ εκείνην της πληκτρολόγησης, καθώς τη θεωρούν περισσότερο «επίκαιρη». Στη «μοντέρνα» κοινωνία με τις «ανάγκες» της πάλι να φανταστώ, ε; Ω, θαυμαστέ καινούργιε κόσμε! που θάλεγε κι ο Σαίξπηρ…

Ανυσηχητικά όλ’ αυτά, κ’ επίφοβα τ’ αποτελέσματα που μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμα, εάν τεθούν σε ισχύ. Το πρώτο και κύριο, πως οι γενιές των νέων γαλουχούνται μ’ ένα σύστημα σκέψης εντελώς μηχανιστικό, όπου πρωτεύοντα ρόλο κατέχει η λειτουργία του εξασκημένου νου ν’ ανευρίσκει «λύσεις» σε «προβλήματα» των εκάστοτε «αναγκών». Συνεπεία αυτού, από τη σχολική ήδη ηλικία, παύει επ’ αόριστον νάναι σημαντικό το πρόταγμα του βάθους και της «άλλης όψης» των επιφαινομένων. Αλλιώς εκφρασμένο, δια στόματος Βιζυηνού: «ἡ μανία τῶν θελόντων νὰ διδάσκωσιν οὐχὶ τὴν φύσιν τῶν πραγμάτων, εἰσάγοντες τὰ τελευταῖα ὑπὸ τὰ γνωστὰ αὐτῶν ὀνόματα, ἀλλὰ ἀγνώστους λέξεις, δι’ ὧν ἀπαιτοῦσι νὰ ὀνομάζωνται ἄγνωστα πράγματα…» (Διατί η μηλιά δεν έγινε μηλέα). Όμως δεν είναι μόνο γλωσσικό το ζήτημα, φοβάμαι. Η απαγκίστρωση απ’ ό,τ’ υπήρξε ποτέ σανίδα σωτηρίας για την ψυχή μέσα σε νερά τέτοιων θαλασσών, που καταπνίγουν τον άνθρωπο και τον πολιτισμό, επιδιώκεται και μ’ άλλους, πρακτικούς τρόπους, βρίσκοντας πάτημα στην ήδη απόμακρη κι αδιάφορη –μαθημένη έτσι– νεολαία, με τους χίλιους περισπασμούς του νέου, θαυμαστού και «ασφαλούς» αιώνα της! Δηλαδή όχι ίστορια· όχι γεωγραφία· όχι λογοτεχνία· όχι μαθηματικά· φυσική, βιολογία, χημεία όχι. Και μετά το δημοτικό αρχαία; Όχι βέβαια! «Υπηρεσίες καφετέριας», «μπαρίστα skills», «ρεσεψιονίστ», «μπάτλερ», «PR μάνατζερ» εξομοιώσεις…

Η ελληνική πραγματικότητα, όσον αφορά τέτοια θέματα, δεν μένει δυστυχώς ανεπηρέαστη απ’ αυτή τη σύγχρονη, παγκοσμίου βεληνεκούς, κατεύθυνση προς ένα μοντέλο Παιδείας ιδανικά προσαρμοσμένο στις κοινωνικές ανάγκες. Στον εξευτελισμό, θα έλεγα, σκεπτόμενος ως σύγχρονος ποιές είναι αυτές οι ανάγκες, που τις γνωρίζω. Πάρτε ως δείγμα το άρθρο του Βρετανού, αν θέλετε, με τα «μαθήματα Ευρωπαϊκής Ένωσης»!.. Ο υπουργός Παιδείας, κ. Αριστείδης Μπαλτάς, που τυγχάνει και συνάδελφος επιστημολόγος, είχε διατυπώσει (ΑΥΓΗ, 19/01/2014, «5 πανεπιστημιακοί συζητούν για την Παιδεία») τη σκέψη ότι «στ’ ανθρωπιστικά/κοινωνικά η ιστορία, η γλώσσα, η φιλοσοφία δεν είναι ίδιας βαρύτητας με την κοινωνιολογία ή την πολιτική επιστήμη», και θέτει επίσης το ερώτημα των «μάνατζερ» Φινλανδών: «τί ακριβώς περιμένει μια κοινωνία απ’ την εκάστοτε εκπαιδευτική βαθμίδα;». Θ” αφήσω και τις δύο θέσεις ασχολίαστες. Αν μπορούσα θα σήκωνα τον Κοραή απ’ το μνήμα του, θα σήκωνα τον Δημήτριο Βερναρδάκη, για ν απαντήσουν…

Είν’ οπωσδήποτε απαραίτητη η ανάπτυξη τεχνικών δεξιοτήτων κ΄ η εξειδίκευση αυτών που θα στελεχώσουν επαγγελματικούς κλάδους. Παρόλ’ αυτά, ό χ ι , δεν νοιάζοντ όλοι για το τί ακριβώς προσδοκά η σαπισμένη κοινωνία των «χαλαρών» «μάνατζερ» και των «ευγενικών» «υπηρεσιών καφετέριας»! Εκτός αυτού, δεν βλέπουμε το λόγο να μην οπλιστούν κ΄ εκείνοι με τη γνώση που εξανθρωπίζει το άτομο. Είναι περισσότερο ικανοποιητική μία δομή που θα επιτρέπει την καλλιέργεια γενικής παιδείας προ της εξειδίκευσης. Αν περιμένετε να γίνουμε θυσία για να ριζώσει τ΄ «όραμα», σας παρακαλώ πολύ ξεκινήστε με τους εαυτούς σας. Είστε πολλοί, κ΄ είμαστε λίγοι… Τόσο μοναδικά λίγοι, που δεν φτάνουμε!


ΑΝ σας άρεσε αυτό το άρθρο κάντε κλίκ...ΕΔΩ.. για να είστε οι πιο ενημερωμένοι αναγνώστες του 
διαδικτύου.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου